Werkgeluk en beleving: waarom tevredenheid niet genoeg is

Vroeger kreeg je één keer per jaar een mailtje met het verzoek om het jaarlijkse medewerkerstevredenheidsonderzoek in te vullen. Het MTO. In sommige organisaties is dat nog steeds zo. Maar als je een beetje op let, zie je steeds vaker pulsemetingen, geluksmonitoren, employee experience scans, belevingsonderzoeken of vitaliteitsmeters voorbijkomen. Er wordt steeds meer gemeten, en ook steeds vaker. Maar waar doe je goed aan als organisatie? Heb je dat echt nodig? En zit er eigenlijk wel merkbaar verschil tussen deze metingen? 

Geluk is een groot woord

Loopt er in jouw organisatie al een Chief Happiness Officer? Er is steeds meer aandacht voor werkgeluk, en daar is op zich niets mis mee. Iedereen wil gelukkig zijn toch? De realiteit is dat slechts 20% van de mensen zichzelf omschrijft als gelukkig. En zelfs die minderheid is niet de hele tijd gelukkig.  

Er zijn twee redenen om een beetje terughoudend te zijn in het streven naar geluk. Als eerste: je kunt er niet naartoe werken. Gelukkig zijn bestaat niet uit een vaste set ingrediënten die je kunt verzamelen; het is per definitie persoonlijk én het bestaat alleen in het nu. Je kunt niet besluiten straks gelukkig te gaan zijn. En als tweede: een mens bestaat niet uit een ‘werkversie’ en een ‘thuisversie’. Je bent één persoon. Als je ongelukkig bent, dan ben je niet ineens gelukkig op je werk. Voor geluk is altijd meer nodig dan een werkgever kan beïnvloeden. Psychiater en schrijver Damiaan Denys waarschuwt zelfs voor de betutteling die kan ontstaan wanneer werkgevers zich te veel bemoeien met zaken die niets met werk te maken hebben.  

Het verschil tussen tevredenheid en beleving

Stel je voor: twee mensen gaan op stedentrip. Aan het eind van de dag zegt de ene: ik ben heel tevreden met vandaag. En de ander zegt: ik vond het een hele beleving! De tevreden persoon is waarschijnlijk geslaagd tijdens het shoppen en het vooraf uitgekozen restaurant was zoals verwacht. De tweede heeft iets uitdagends meegemaakt, is verrast of de dag nam een bijzondere wending. Beleving voelt rijker toch? Er is veel geschreven over dit onderscheid in de context van werk. Over het algemeen wordt gesteld dat tevredenheid wat ‘smaller’ is dan beleving. Een positieve beleving kan heel uitdagend en zwaar zijn, terwijl in tevredenheid wat meer gematigdheid doorklinkt. Tevredenheid heeft vaak een directe relatie met je eigen acties of keuzes. Terwijl beleving juist ook kan gaan over context of iets dat een ander doet. Stel dat je ergens een afspraak hebt, en op een buitengewoon gave manier ontvangen wordt. De plek, het gebouw en de inrichting zijn bijzonder. En je wordt spectaculair onthaald. Dan zeg je niet ‘ik ben hier tevreden over’. Maar het is wel een hele beleving.  

Tevredenheid zorgt niet altijd voor binding of betere prestaties. Lage werkdruk, veel gezelligheid en een goed salaris leiden vaak tot tevredenheid. Terwijl bijvoorbeeld heldere feedback en gezonde werkdruk zorgt voor betere prestaties en een betere werkbeleving.